le nostre case

 

Le case dove abitavamo erano poste su due piani, al piano terra c’era la cucina, mentre al piano superiore c’erano le camere da letto. Per salire al piano delle camere, c’era una scala comune a tutto il cortile, e per arrivare alla mia camera si doveva percorrere una parte del ballatoio comune e passare davanti alle camere degli altri inquilini del cortile. 

 

 

 

La cuurt da linghera

 

 

Me sto amò 'n una cuurt da linghera

'n funt ghè düü cèss vècc,

'l navèll d'una tromba,

e i bidon da la rüera.

In mèss ghè un rübinètt e un'aioeula

piena da roeus prufümaa 'n primavera.

Lingrèss, 'na purtina picinina,

'n tèra i sass da risada

e ciüfètt d'èrba nuèla,

la scala cuj basèj da prèja

per indà 'n di stans dasuura,

toeutt 'n giir sté bèla linghera

e tra i bachètt da fèrr batüü

signan foeura tanti fiuu.

?N d'una nicchia soeul müür

ghè 'na bèla Madunina

e la siira quant ghè scüür

ghè sèmpar pess 'na lampadina.

Sgarisan o cantan i rondin

inscima a l'antèna o suta i grondi,

i pasarett e i mèrli cercan i fregoeuj

induè i donn sgürlisan i tuaj.

Inscima 'l tigliu tüba la turturèla

e tra 'l ciaar e 'l fosch

sgulatra la tignoeula.

I donn intant ca destèndan la bügada

poeudan permètas da fa 'na ciciarada, po' sa sètan giò foeura da cà

a mundà la verdüra o a sgügiatà.

I s'ciaten gioeugan a fròtt

cunt la pigòta e i padelett,

intanta i mas'cètt

giiran per la cuurt cuj biciclètt.

 

 

 

 

 

 

 

I servizi igienici, se così possiamo chiamarli, perché si trattava giusto di gabinetti, erano posti in fondo al cortile e servivano tutte le famiglie 

 

Al comut

 

Dadree di stall

in duè i fopp dal roeu,

in di nò a cercall

adèss 'l ghè poeu;

quatar palètt da canton,

un poo da malgasc dal malgon,

'l burdion per tegni ligaa,

un ass cul büüs per pugià i pee, 

un oeus'c da lègn cui filidüür

cunt taja foeura 'n pecch o 'n coeur,

per dispert un poo i uduu,

i foeuj da viit da netà 'l cüü;

da paja 'l'era faa 'l tècc,

'l'era 'l comut di nost vècc,

'l ciamavan nümar cent

'l'era scrett propi soeu l'oeus'c.

 

 

e le relative pulizie erano  effettuate a turni di un mese per famiglia. 

 

 

Aghii bèll fà violtar 

 

 

Aghii bèll fà violtar adèss

ghii la stansa, la sala, l'ingrèss

la cüsina, la stansèta e düü cèss.

Ghii bèll fà violtar adèss

quant levii soeu vi subit ‘l cèss,

inveci noeugn quant la ma scapava

duevum vistess,

indà da corsa per la linghera,

giò da la scala,

traversà la cuurt

infina a là 'n funt,

e quant s 'erum rivaa

truaum quasi sempar ucupaa

toeucc düü i cèss

e duevum spicià

da foeura 'l frècc.

Piuviva, fiucava, fava broeutt temp,

cunt vèrt l'umbrèla toeucc barbelent

stavum 'n fila, e a la siira

gha vuriva la candila ....

E se per caŝu sa fava frecass

ma sentivan quèj dasura

e quèj dabass.

Perchè l'os'c a voolt

per un tòcch l'era avèrt,

inscé i uduu man maa

sa pudivan dispèrt.

 

Per lavarsi, si utilizzava il mastello del bucato (sigion) e l’acqua si scaldava sulla stufa a legna o sul camino, durante le stagioni fredde, mentre d’estate l’acqua si scaldava con il calore del sole.

I letti erano formati da materassi (‘l pajon) imbottiti con foglie di granoturco spannocchiato o erano imbottiti con le piume delle galline, mentre i cuscini alcune volte erano imbottiti con le piume dell’oca. 

 

 

fotografia di R. Siesa - da il Presepe di Sabbioni - Crema (in un lècc sol, e in cà i cavalee)

 

 

i temp indree

 

Quant sa mangiava

pulènta mujada,

la puult e lacc,

la rüsümada,

'l lacc e ven o la cagiada

e sa beviva 'l ciarinètu

fa cui pee,

sa stava püsse bee.

 

Quant sa durmiva

in soeu 'l pajon

cunt in stansa

patati e melgon,

cui bagaj coo e pee

in un lècc sol

e in cà i cavalee,

sa stava püsse bee.

 

Gh'era menga toeucc

sti broeutt maa,

gh'era menga piee i uspedaa

e i vecc i a tignivan in cà.

gh'era menga toeucc

sti gent rabiaa

ca taca liit, ca divorsia

ca masa o s'in drugaa.

Gh'era la misèria, la puvertà,

ma gh'era l'unuur, l’unestà,

eran puarett ma stimaa;

favan i fatti, eran bon da sgubà,

menga apèna da slapagià

ma adèss pürtropp

ghè 'n grant burdel in toeutt i ropp

 

 

Chi aveva tanti figli e non aveva posto nelle camere da letto, li mandavano a dormire sul fienile in cascina che formicolava e frusciava ed i bambini non riuscivano a prendere sonno perché sentivano pungere.

Al suono della campana della sera alle ore 10, tutti a letto (quant suna la campana vee foeura al loff da la tana).

 

in esclusiva per questo sito, vietato riprodurre questa pagina senza il consenso dell'amministratore del sito

chiudi